Mobil Uygulamalarda Yalın Girişim Yaklaşımı

Yalın Girşim (Lean Startup) kavramı daha lansmanı bile yapılmadan raflardan toplanan ürünlerin geliştirilmesine engel olmak amacıyla Eric Ries¹ tarafından ortaya atılmış bir ürün geliştirme prensibidir. Çıkış noktası Silikon Vadisi'nin en popüler girişimcilerinden birisi, aynı zamanda Eric Ries'ın da mentorlarından birisi olan Steve Blank²'in müşteri geliştirme³ prensipleri ve Toyota'da kullanılan yalın üretim⁴ prensipleridir. Eric Ries bu iki temel prensibi startuplar için harmanlayarak özgün adı ile Lean Startup, Türkçe olarak ise Yalın Yeni Girişim olarak ifade edebileceğimiz kavramı ortaya çıkarmıştır.

Yalın Girişim aşırı belirsizlik ortamında yeni bir ürün veya hizmetin geliştirilmesi için ortaya çıkmış bir metodolojidir. Temel olarak her ürün bir problemi çözme ya da bir ihtiyacı giderme amacıyla ortaya çıkar. Teknolojinin ve ihtiyaçların sürekli olarak değişip geliştiği günümüz dünyasında bir ürünün çözmeye çalıştığı problem de bu problemi çözdüğünü iddia ettiği çözüm de belirsizdir. Bir başka deyişle, aslında geliştirdiğimiz ürünün çözmeye çalıştığı problem hiç olmayabilir, böyle bir problem olsa bile bu problemi yaşayan kitle çok küçük olabilir, bu problemi yaşayan hatırı sayılır bir kitle varsa bile bizim çözümümüz bu problemi tam anlamıyla çözemiyor olabilir, problem ve çözüm tespitlerimiz doğru olsa bile potansiyel müşterilerimiz böyle bir ürün için para vermek istemeyebilirler. Bu nedenle bu maddelerden her biri tek başına bir ürünün başarısız olması için yeterlidir. Yeni ürünlerin başarısızlığının altında yatan en büyük problem aslında çoğumuzun ilk olarak aklına gelen ürünlerin teknik yetersizliği değil ürün ve pazar⁵ uyumsuzluğudur.

Yeni ürün geliştirme sürecindeki belirsizlikleri daha iyi anlamak için Alex Osterwalder⁶ tarafından geliştirilmiş ve Yalın Girişim ile de yakından ilişkili İş Modeli Kanvası⁷'na göz atmakta fayda var. Bu kanvasa göre her bir iş modeli dokuz temel yapı taşı ile açıklanabilir. Bu yapı taşlarını⁸ değer önerisi, müşteri kesitleri, müşteri ilişkileri, kanallar, gelir kaynakları, kilit etkinlikler, kilit kaynaklar, kilit ortaklar ve maliyet yapısı olarak sıralayabiliriz. Yeni bir ürün geliştirirken bu dokuz yapı taşının dokuzu da belirsizdir. Bu nedenle yeni bir ürün geliştirme sürecinde en önemli amacımız ürünü oluşturan bu dokuz temel yapı taşındaki belirsizlikleri olabildiğince hızlı ve düşük maliyetle belirgin hale getirmek olmalıdır. Bunun için de Steve Blank'in deyimi ile “binanın dışına çıkmak” gerekir. Bu deyimle ifade edilmek istenen şey iş modelinde yapılan her bir değişikliğin gerçek potansiyel müşteriler üzerinde doğrulanmaya çalışılmasıdır.

Yalın Girişim'in temel mottoları “Hayat kimsenin kullanmak istemeyeceği ürünler geliştirmek için çok kısa”, “Büyük düşün küçük başla”, “Hızlı geliştir hızlı ölçeklendir”, “Eğer başarısız olacaksan erken ve az maliyetli başarısız ol” şeklinde sıralayabiliriz. Bu temel mottoların her biri üzerinden kısa kısa geçecek olursak;

 

Hayat kimsenin kullanmak istemeyeceği ürünler geliştirmek için çok kısa

Mobil teknolojiler ile ilgilenen herkes bir sonraki Whatsapp ya da Instagram'ı geliştirmek ister. Öte yandan kimse mobil uygulama marketlerindeki uygulamaların çok büyük bir kısmının günde sadece bir avuç insan tarafından indirilip kullanıldığı gerçeğini kabullenmek istemez. Sizce de "hayat kimsenin kullanmak istemeyeceği mobil uygulamalar geliştirmek için çok kısa" değil mi?

 

Büyük düşün küçük başla

Genel olarak yeni bir ürün geliştirirken çok büyük hedeflerle yola çıkarız. Müşterinin gerçekten kullanıp kullanmayacağını bilmeden birbirinden gereksiz yüzlerce özellikle gereksinim listesini doldururuz. Bu da ürün geliştirme süresinin uzamasına neden olur. Çok acı bir gerçektir ki müşterilerin çok büyük bir kısmı bizim geliştirdiğimiz özelliklerin sadece %20'sini kullanır. Bu nedenle bu %20'lik dilimin belirlenip çabamızın büyük oranla bu %20'lik dilime odaklanması çok kritiktir.

 

Hızlı geliştir hızlı ölçeklendir

Yalın Girişim'de hız çok önemlidir. Ürünü hızlı geliştirip, müşterinin karşısına mümkün olduğunca erken çıkmak çok kritiktir. Çünkü ürünle ilgili bütün soruların cevabı müşteridedir. Lean Startup ürün üzerinde sürekli olarak ufak ufak değişiklikler yaparak bu değişikliklerin gerçek müşteriler üzerinde test edilmesini tavsiye eder. Yalın Girişim'de bu döngü Yap-Ölç-Öğren olarak adlandırılır.

 

Eğer başarısız olacaksan erken ve az maliyetli başarısız ol

Yeni ürünlerin doğası gereği başarısız olma ihtimalleri çok yüksektir. Hele bu oran rakibin çok fazla olduğu, teknolojinin ve müşteri alışkanlıklarının sürekli değiştiği mobil gibi sektörlerde çok daha yüksektir. Yalın Girişim'in bize başarıyı garanti etmek gibi bir iddiası yoktur ancak sunduğu yöntemlerle başarılı olma ihtimalini artırmaya çalışır. Bu nedenle eğer ufukta başarısızlık varsa bunu olabildiğince erken fark edip daha az maliyetle başarısız olmak da bir hünerdir.

Yalın Girişim'in sunduğu en önemli yöntemlerden birisi Yap-Ölç-Öğren döngüsüdür. Bu bize ürünle ilgili her bir varsayımı, ürün üzerinde gerekli değişiklikleri yaparak gerçek müşteriler üzerinde test etmemizi, sonrasında yapılan bu değişikliğin müşteriler üzerindeki etkisini analiz edip ürüne şekil vermemizi söyler. Yap-Ölç-Öğren'e göre ürün ile ilgili atılan her adım bir hipotezdir. Ürün geliştirme süreçlerinde amaç her hipotezi doğrulamaya çalışmaktır. Bu şekilde doğrulanmış hipotezlerin sayısı arttırılmaya çalışılır. Bu sayı ne kadar yüksekse ürünün başarılı olma ihtimali de o kadar yüksek olur.

Yalın Girişim'deki en temel kavramlardan birisi de pivot'tur. Pivot, ürün vizyonunda herhangi bir değişiklik yapmadan stratejide değişiklikler yapmaktır. Startupların çok büyük bir kısmı hatalı fikirlerle yola çıkar. Başarılı startuplar yanlış yolda olduklarını çok daha erken fark edip daha kaynakları tükenmeden stratejilerinde değişiklik (pivot) yaparlar. Youtube'un bir video arkadaşlık sitesi, Flicker'ın bir online arkadaşlık sitesi, Twitter'ın ise Odeo adlı podcast paylaşım servisi ile başlayıp bugünlere gelmesi bunun en çarpıcı örnekleridir.  

Lean Startup hıza çok önem verir. Ürünün temel özellikleri ile hızlıca geliştirilerek, eksik özellikli olarak bile olsa bir an önce müşterinin karşısına çıkması gerektiğini savunur. Buna MVP (Minimum Viable Product) denir. MVP müşteriden geri bildirim almak için müşterinin önüne konulabilecek ürünün en yalın hali olarak adlandırılabilir. MVP ile amaç bir an önce müşterinin önüne çıkıp geri bildirimler almaya başlayabilmektir. Potansiyel müşterilerinizin büyük bir kısmı bu kadar eksik özellikli ve hatalı bir ürünü kullanmak istemeyecektir. Bu noktada erken benimseyicilere ulaşabilmek çok önemlidir. Erken benimseyiciler (early adopters) potansiyelini fark ettikleri ürünleri eksik özelliklerine ve hatalarına rağmen kullanmaya isteklidirler hatta böyle bir ürün için para bile verebilirler. Bu nedenle ürünün erken safhalarında erken benimseyicilerden gelecek olan geri bildirimler ürün için hayati öneme sahiptir.

 

1 Eric Ries, Yalın Girişim (Lean Startup) kavramının yaratıcısı ve en güçlü savunucudur. Kariyerine başarısız girişimlerle başlayıp son girişiminde artık birşeyleri farklı yapmanın vaktinin geldiği düşünerek Lean Startup kavramının doğmasına öncülük etmiştir. Deneyimlerini önce Startup Lessons Learned adlı blogda paylaşmış, sonra da The Lean Startup adlı kitapta toplamıştır.

2 Steve Blank uzun girişimcilik yaşamına 7 tane startup sığdırmış tecrübeli bir girişimcidir. Tecrübelerini The Startup Owner's Manual ve The Four Steps to the Epiphany adlı kitaplarda paylaşmıştır. Şu an Silikon Vadisi'ndeki girişimcilere mentorlük yapmakta ve Stanford Üniversitesi'nde girişimcilik dersleri vermektedir.

3 Müşteri Geliştirme (Customer Development) startupların müşteri elde etmek için yapması gerekenler üzerine yoğunlaştığı Steve Blank'in oluşturduğu metodoloji.

4 Yalın üretim sistemi ya da Toyota üretim sistemi, üretimdeki kayıpları ez aza indirerek ya da sıfırlayarak, kalite ve maliyet açısından en uygun ürünü en kısa zamanda üretmeyi amaçlayan sistemler bütünü.

5 Ürün & Pazar uyumu, özgün İngilizce adıyla Product Market Fit geliştirilen bir ürün ya da servisin pazarda bir karşılığının olması ile ilgili bir terim. Geliştirilen ürünün pazarda hayatta kalabilmesi için bu uyum mutlaka sağlanmalıdır.

6 Alex Osterwalder iş modeli kanvası yaratıcısı. Aralarında Türkçe'nin de olduğu 30 dile çevrilen İş Modeli Üretimi kitabının yazarı.

7 İş Modeli Kanvası (Business Model Canvas) bütün iş modellerini 9 temel yapı taşı ile ifade edeceğini iddia eden bir araç.

8 İş Modeli Kanvası'ndaki yapı taşlarının Türkçe çevirileri için Adil Oran'ın kanvas çevirisinden yararlanılmıştır.