web-programlama

JavaScript dilinde kullanıcı kendi nesnelerini de oluşturabilir. Aşağıda bu konu bir örnekle açıklanmaktadır.

Basit bir uygulama olarak saat ücreti ile çalışan personelin alacağı ücretleri hesaplayan bir programı nesneye yönelik yaklaşımla oluşturmak isteyelim.

Personel verileri personelin adı ve alacağı saat ücreti ve ödenecek ücret bilgilerinden oluşsun. Personel nesnesini Pers sınıfı ile oluşturalım. Bunun için aşağıdaki yapıcı (constructor) fonksiyon kullanılabilir:

Nesneler dil içinde fonksiyonlardan sonra bir sonraki soyutlaştırma düzeyini temsil eder.

Bir JavaScript programı deyimlerden (statements) oluşur. Deyimler gruplandırılarak fonksiyonları, fonksiyon ve veriler de gruplandırılarak nesneleri oluşturur.

Örneğin frm1 formu üzerindeki txtOut form elemanına bir değer atamak için;

t = window.document.frm1.txtOut.value;

ifadesini kullanabilirsiniz.

Bir metot bir sınıfa ait tüm nesnelerin sahip olabileceği bir fonksiyon olarak tanımlanabilir. Bir sınıfa ait bir metot o sınıfın nesneleri üzerinde işlem görecektir.

Eğer metodun türü public ise bu durumda bu metot (fonksiyon) diğer sınıflardan nesneler tarafından da kullanılabilir. Metotlar kendilerine gönderilecek değerleri almak üzere bazı parametrelere sahip olabilirler. Metotlar çalıştıktan sonra değer de gönderebilirler.

JavaScript dilinde bir metot parametreye sahip olsa da olmasa da, metot isminden sonra parantez sembolleri kullanılır.

Bir nitelik (property) dediğimiz zaman gerçekte söz konusu olan şey nesneye ait bir değerdir. Bir sınıftan üretilmiş her nesne o sınıfın niteliklerini taşır, ancak bu nitelikler o nesnenin kendisine ait özgün değerlere sahiptirler.

Programlama dilleri açısından daha somut olarak konuşacak olursak, nitelik gerçekte bir değişkendir (variable) ve dolayısıyla nesnenin oluşturulduğu dilde bir değişken hangi veri tiplerinde olabiliyorsa nitelikler de aynı veri tiplerinde olabilir.

Nesneye yönelik programlama modelinde, nesneler, veri ve bu veriyi kullanacak olan fonksiyonların paketlenmiş hali (encapsulated) olarak tanımlanır. Klasik yapısal programlama dillerinde olduğu gibi programa yeni bir takım fonksiyonlar ve değişkenler eklemek yerine nesneye yönelik programlama dillerinde bu işlem bir nesne içinde gerçekleştirilir.

Bir JavaScript nesnesinin kendisine özgü özellikleri vardır. Bir nesnenin bir özelliğine referans vermek için aşağıdaki basit bağıntıyı kullanabilirsiniz:

nesneAdı.özellikAdı

Burada hem nesne adı ve hem de özellik adı için büyük-küçük harf ayrımı mevcuttur.

Bir nesne özelliği, kendisine atanacak değer ile anlam kazanır. Örneğin otomobili temsil eden bir nesne olduğunu var sayalım. Bu nesneye Oto adını vermiş olalım. Bu durumda,

JavaScript, nesne yönelimli (object oriented) paradigmanın basitleştirilmiş bir şekline dayalı bir programlama dildir.

JavaScript içinde bir nesne özellikleri ile oluşturulur. Bu özellikler JavaScript değişkenleri olabileceği gibi diğer nesneler de olabilir.

Bir nesnenin kendisine özgü fonksiyonları olabilir. Bu fonksiyonlar nesneye yönelik programlama terminolojisinde "metotlar" olarak isimlendirilir.

Submit olayı Submit düğmesiyle form üzerindeki bilgiler sunulduğu zaman meydana gelir. OnSubmit olay yöneticisi bu olay meydana gelince bir fonksiyonu tetikleyecektir.

Aşağıdaki örneği dikkatle incerleyelim:

Bir metin kutusu, metin alanı ya da seçim listesindeki bir metin değiştiği zaman ya da kontrol nesnesi odaktan çıkınca bir eylem grubunu harekete geçirir.

Aşağıdaki örnekte bir seçim listesinde bir seçenek seçilince onChange olayı meydana gelmekte ve kullanıcının seçtiği arama motoru sayfaya gelmektedir:

OnBlur olayı OnFocus olayının tersidir. Bir başka deyişle, odak kaybedilince meydana gelir.